Για τη σχέση των Αινιτών με το νησί της Σύρου ήδη από τον 19ο αιώνα έχω ξαναγράψει και παλαιότερα. Ως γνωστόν η Σύρος φιλοξένησε κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης πολλούς Αινίτες, όπως τη Δόμνα Βισβίζη, τον Φραντζή Κούταβο και το γιο του Μαργαρίτη, τον Γιάννη Καραβέλλα και πολλούς άλλους (www.alexpolisonline.com/2016/11/19.html).
Βέβαια υπήρξαν και άλλοι Θράκες που είχαν καταφύγει στη Σύρο και αργότερα, κατά τις ιδιαίτερα ταραγμένες περιόδους που βίωνε η περιοχή της Θράκης, π.χ. ο Γεώργιος Κλεόβουλος από τη Φιλιππούπολη, πρωτοπόρος στην αλληλοδιδακτική μέθοδο, την οποία εισήγαγε από το Παρίσι όπου τη διδάχθηκε. Ο Κλεόβουλος θα πεθάνει στη Σύρο τον Ιούλιο του 1928 (www.alexpolisonline.com/2017/07/19.html).
Πρόσφατα κατά τις αναζητήσεις μου ανακάλυψα έναν ακόμη Αινίτη που βρήκε φιλοξενία στο νησί της Σύρου. Πρόκειται για τον Αρχιμανδρίτη Θαλλέλαιο Δημητριάδη, πρώην Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο στην Αλεξανδρούπολη μετά την απελευθέρωσή της, ο οποίος άφησε το δικό του στίγμα στο νησί των Κυκλάδων (1950-1974).
Ο Θαλλέλαιος Δημητριάδης γεννήθηκε στην Αίνο στις 22 Ιανουαρίου 1882. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στην πατρίδα του. Το 1905 θα μεταβεί στο Άγιον Όρος, στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου. Θα σπουδάσει στην Αθωνιάδα Σχολή και θα χειροτονηθεί εκεί διάκονος το 1908 και πρεσβύτερος το 1909. Θα πάρει μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912.
 |
| Αρχιμανδρίτης Θαλλέλαιος Δημητριάδης Πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητρόπολης Αίνου (φωτογραφία: Λεύκωμα Εκατονταετηρίδος 1821-1921) |
Το 1913 μετά από παραμονή οκτώ χρόνων στο Άγιο Όρος θα επιστρέψει στην Αίνο. Εκεί θα τοποθετηθεί αρχιερατικός επίτροπος της Μητροπόλεως από τον Μητροπολίτη Αίνου Ιωακείμ Γεωργιάδη. Το 1915 προχειρίστηκε Αρχιμανδρίτης στη Χάλκη.
Με την κήρυξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου η Αίνος όπως και όλη η Ανατολική Θράκη και τα παράλια της Μικράς Ασίας θα υποστεί τα πάνδεινα από τους Τούρκους. Χιλιάδες είναι εκείνοι που θα εκτοπισθούν στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Έτσι και κάτοικοι της Αίνου το 1915 θα μετατοπισθούν στα Μάλγαρα στο εσωτερικό της Ανατολικής Θράκης.
 |
| Από την Αίνο στα Μάλγαρα, ο τόπος εκτόπισης του Θαλλέλαιου Δημητριάδη |
Την ίδια μοίρα θα έχει και ο π. Θαλλέλαιος, ο οποίος θα ζήσει με στερήσεις, διωγμούς και φυλακίσεις. Πριν φύγουν για τα Μάλγαρα ο π. Θαλλέλαιος θα μαζέψει από τις εκκλησίες τις εικόνες και θα τις πάρει μαζί του. Μετά τη λήξη του Πολέμου και την παλιννόστηση οι εικόνες θα επιστραφούν και πάλι στην Αίνο. Για τον εκτοπισμό στα Μάλγαρα το 1915 ο Γ. Λαμπουσιάδης αναφέρει: «Εκ των απελαθέντων τη 25η Αυγούστου 1915 μόλις επανήλθε το ήμισυ. Υπάρχουν και άλλοι θέλοντες να ἐπανέλθωσιν, αλλ’ ένεκα της ελλείψεως οικημάτων δυσκολεύονται να το αποφασίσωσιν».
Μετά την απελευθέρωση της Θράκης ο Μητροπολίτης Ιωακείμ θα τον τοποθετήσει στην Αλεξανδρούπολη ως Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο, στη θέση του Επισκόπου Αργυρουπόλεως Γερμανού Πολίτη. Από τη θέση αυτή θα παραιτηθεί στις 14 Αυγούστου 1922, έχοντας πλέον δρομολογήσει τη μετάβασή του στην Αμερική.
Λίγο καιρό πριν αναχωρήσει, από τη θέση του Αρχιερατικού Επιτρόπου, όταν πια οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν αποφασίσει την αναθεώρηση της Συνθήκης των Σεβρών, με τα δυσάρεστα για την Ανατολική Θράκη αποτελέσματα (εκκένωση τον Οκτώβριο του 1922 και παραχώρησή της στην Τουρκία), θα προσυπογράψει επιστολή διαμαρτυρίας των σωματείων της Αλεξανδρούπολης την οποίαν απέστειλαν στη Βουλή:
«Εξ Αλεξανδρουπόλεως: Τα Σωματεία Αλεξανδρουπόλεως, κατάπληκτα προ της αποφάσεως των Συμμάχων, συνελθώντα αυθορμήτως σήμερον 18 Μαρτίου 1922, δηλούσιν τρίζουσιν εξ αγανακτήσεως τα οστά εκατόν πεντήκοντα χιλιάδων Θρακών μαρτύρων Ελευθερίας και διακοσίων περίπου χιλιάδων γενναίων μαχητών ελθόντων εκ περάτων γης και πεσόντων ηρωικών εις Θράκην και Δαρδανέλλια εν τω καλώ αγώνι κατά των απαισίων τυρράνων και σφαγέων Τούρκων επί τη απροσδοκήτω τίδησει ότι αι επεγγελθείσαι ελευθερίαν λαών κατέληξαν εις την πρωτάκουστον τη ιστορίαν απόφασιν ότι χριστιανικοί λαοί απευθερωθέντες δι΄ ανυπολογίστων θυσιών αδελφών των, καταδικάζονται δι΄ αποφάσεως χριστιανικών Δυνάμεων ίνα επανέλθωσι εις τον ζυγόν σφαγέως Τούρκου. Δηλούσιν ότι ως απόγονοι γνήσιων Ελλήνων προκρίνουσι τον θάνατον της δουλείας, έστω και σπιθαμής ελευθερωθείσης γης και εγκαλούσιν ενώπιον λαών Ευρώπης και Αμερικής αποτροπαίαν απόφασιν.»
Την επιστολή διαμαρτυρίας υπογράφουν:
Ενημερωτικά, παρόμοια επιστολή διαμαρτυρίας είχε αποσταλεί και από σωματεία της Θεσσαλονίκης, Σηλυβρίας, Κομοτηνής, Αθήνας, Τρικάλων, Γυθείου κ.α. (πρακτικά της Βουλής της 24ης Μαρτίου 1922).
Ο Θαλλέλαιος Δημητριάδης στην Αμερική
Όπως φαίνεται ο Θαλλέλαιος μετά την παραίτησή του έφυγε στην Αμερική, όπου είχε προσκληθεί από το συμμαθητή του (από την Αθωνιάδα Σχολή) Επίσκοπο Σικάγου και τοποτηρητή της Επισκοπής του Αγίου Φραγκίσκου, Φιλάρετο Ιωαννίδη. Εκεί θα αναλάβει Οικονόμος στη Θεολογική Σχολή του Αγίου Αθανασίου.
Για την ιστορία η Αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αμερικής μόλις είχε αναγνωριστεί από τις Η.Π.Α. (1922) και η Αρχιεπισκοπή τότε είχε ζητήσει κληρικούς για να στελεχώσουν τους ναούς και τα ιδρύματα της. Φαίνεται πως ήταν μεγάλη η επιθυμία κληρικών για να μεταναστεύσουν στην Αμερική καθώς βρίσκω δελτίο του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Αλέξανδρου (Δημόγλου) προς το Πατριαρχείο, με το οποίο ζητούσε να μην αποστέλλονται άλλοι κληρικοί καθώς οι θέσεις είχαν καλυφθεί. Οι ιερείς διορίζονταν από την Εκκλησία της Ελλάδος, αφού πρώτα είχαν υποβάλει την παραίτησή τους στην εκκλησιαστική αρχή στην οποία ανήκαν στο παρελθόν.
Δυστυχώς και η Αρχιεπισκοπή Αμερικής δε θα ξεφύγει του μεγάλου διχαστικού κλίματος της εποχής που επικρατούσε στην Ελλάδα μεταξύ βενιζελικών και βασιλικών. Το πολωτικό εκείνο κλίμα θα διχάσει και τους ομογενείς στην Αμερική. Τα αποτελέσματα εκείνου του διχασμού θα είναι καταστρεπτικά και μοιραία για τον ελληνισμό (Μικρασιατική Καταστροφή)…
Το πιθανότερο, ο Αρχιμανδρίτης Θαλλέλαιος να επέστρεψε στην Ελλάδα μετά την εκλογή του Φιλάρετου ως Μητροπολίτη Σύρου το 1930 ή και αργότερα. Γεγονός είναι ότι με την κήρυξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τον βρίσκουμε στην Ιερά Μητρόπολη της Ξάνθης. Εκεί κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής θα βασανιστεί και θα εκδιωχθεί. Θα καταφύγει στα Κουφάλια της Έδεσσας.
Ο Θαλλέλαιος Δημητριάδης στη Σύρο
 |
| Ο Αινίτης Αρχιμανδρίτης Θαλλέλαιος Δημητριάδης στη Μονή της Αγίας Βαρβάρας στη Σύρο |
Ο Θαλλέλαιος Δημητριάδης θα βρεθεί στη Σύρο προσκληθείς από το συμμαθητή και φίλο του Μητροπολίτη Φιλάρετο Ιωαννίδη, σε μια δύσκολη για το νησί εποχή. Η κατοχή ήταν ιδιαίτερα σκληρή στη Σύρο. Χιλιάδες ήταν αυτοί που πέθαναν από την πείνα και εκατοντάδες τα ορφανά. Στο λόφο του Κινίου, εκεί όπου ο ήλιος βυθίζεται στα μαγευτικά νερά του, είχε ιδρυθεί η Μονή της Αγίας Βαρβάρας από τον γέροντα Ιωακείμ Πολίτη το 1900. Από το 1943 η Μονή θ΄ αναγνωριστεί ως ανεξάρτητη γυναικεία Μονή. Εκεί θα λειτουργήσει και Ορφανοτροφείο Θηλέων. Όταν το 1949 θ΄ αποχωρήσει η διευθύντρια του ορφανοτροφείου, ο Μητροπολίτης Σύρου Φιλάρετος θα αναθέσει τη διεύθυνση της Μονής στον γέροντα Θαλλέλαιο.
Τη Μονή, χάρις στις φροντίδες του π. Θαλλέλαιου θα συνδράμουν με τις δωρεές τους φιλάνθρωποι τόσο από την Ελλάδα όσο και από την Αμερική. Κάθε κελί στη Μονή, προσαρμοσμένο για την κατάλληλη υπηρεσία όπως για εκμάθηση αργαλειού, έκθεση εργόχειρων κ.λ.π., έφερε τη σφραγίδα του Αρχιμανδρίτη Θαλλέλαιου.
Πολλοί ήταν οι πιστοί που την επισκέπτονταν. Ένας από αυτούς ο καθηγητής φιλολογίας Στέφανος Εμμ. Παπαδόπουλος θα γράψει στην εφημερίδα "Προσφυγικός Κόσμος" στις 17/1/1965, περιγράφοντας τον Αρχιμανδρίτη Θαλλέλαιο: «…Εις την αυλήν την εσωτερικήν της Μονής ίσταται θαλερώτατος ο Γέρων, κρατών ράβδον ιεραποστολικήν. Κατάλευκος και ροδοκόκκινος ο γέρων. Ευπροσήγορος, λεπτός και ευγενής, χαρούμενος και ομιλητικός. Κοινωνικότατος. Ηλικίας περί των 85 ετών. Κοσμογυρισμένος, γνώστης των τεσσάρων Ηπείρων. Έζησε πολλά έτη εν Αμερική ως Οικονόμος της Θεολογικής Σχολής την οποίαν διηύθυνε κατά το 1921 ο φίλος και συμμαθητής του ο αείμνηστος Φιλάρετος, ο μετέπειτα Μητροπολίτης Σύρου…».
Επίσης ο Πέτρος Δ. Ευσταθίου θα γράψει στο "Κυκλαδικό Φως", αριθ. φύλλου 211 και 212 Ιουλίου και Αυγούστου 1966: «…Θαλλέλαιος το όνομα, Δημητριάδης το επώνυμο, Ηγούμενος της Μονής. Η πλατειά του θωριά, η ανοιχτοσύνη του νου του, το σταθερό του βήμα, η ρηχή του χιονάτη γενειάδα, η απόβαθη και σιγαλή μιλιά του ζωγράφιζαν την ήρεμη τρυφερή του φυσιογνωμία, τον έπλαθαν ένα με το παρελθόν και του εφόρτωναν μέσα του συγκομισμένη αιωνιότητα πολλή».
Για τον Αρχιμανδρίτη Θαλλέλαιο ο Μητροπολίτης Σύρου Κυρός Δωρόθεος Στέκας είχε πει: «…Επέτυχεν αποτελέσματα εις το έργον τούτο διακριθείς δια την εργατικότητά του, τον ζήλον και αφοσίωσιν αυτού εις την υψηλήν ταύτην αποστολήν του…».
 |
| Τρόφιμοι του ορφανοτροφείου με τον Αρχιμανδρίτη Θαλλέλαιο Δημητριάδη |
Ο ίδιος ο Θαλλέλαιος Δημητριάδης, που αγάπησε τη Μονή της Σύρου και το ορφανοτροφείο έλεγε ότι διέθετε από ένα κουμπαρά και από ένα βιβλιάριο προικοδοτήσεως για το κάθε κορίτσι «…Όσο θα βλέπω και θ΄ αναπνέω θα εργάζομαι πάντα για κάτι καλύτερο να φέρω εδώ μέσα και αν θελήσουν να μου κλείσουν το σχολείο, δεν θα το κλείσουν, εκτός αν κλείσουν τα μάτια τα δικά μου…».
Το όνομά του γέροντα Θαλλέλαιου θα συμπεριληφθεί σε ποίημα της εποχής με τίτλο "Η Χώρα των Αγγέλων", όπου μια στροφή είναι αφιερωμένη σ΄ εκείνον:
“Βράχος στη Μονή θαρρραλέος
είν΄ ο γέροντας Θαλελαίος,
συμβουλάτορας στης ζωής την πορεία
οδηγεί τα πλάσματα κείνα τα θεία”
Επίσης όπως μου αποκάλυψε η Ηγουμένη της Μονής, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε, ο γέροντας Θαλλέλαιος παρόλο που όταν πήγε στη Μονή ήταν ήδη 70 ετών, προσέφερε πάρα πολλά και στη Μονή και στο Ορφανοτροφείο. Επίσης όπως μου είπε ήταν αυστηρός αλλά αγαπούσε πολύ τα παιδιά και για το κάθε παιδί είχε από ένα βιβλιάριο τραπέζης.
Αυτός ήταν ο π. Θαλλέλαιος Δημητριάδης, ο από Αίνου της Ανατολικής Θράκης με την πολυκύμαντη ζωή, που διετέλεσε Ηγούμενος στη Μονή της Αγίας Βαρβάρας Σύρου από το 1950 έως το 1974. Εκοιμήθη πλήρης ημερών σε ηλικία 92 ετών.
 |
| Αναθηματική πλάκα στη Μονή Αγίας Βαρβάρας Σύρου στη μνήμη του Αρχιμανδρίτη Θαλλέλαιου Δημητριάδη, Αύγουστος 1975 |
Η Αίνος την κρίσιμη περίοδο των διωγμών και των εκτοπίσεων 1914-1915
Η επαρχία Αίνου απαρτίζονταν από δυο τμήματα, Αίνου και Δεδέαγατς και περιελάμβανε 17 κοινότητες και 10.057 ομογενείς. Η κατάσταση που δημιουργήθηκε στην περιοχή αυτή μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους ήταν αξιοθρήνητη.
Η καταστροφή θα γίνει ακόμη μεγαλύτερη με την κήρυξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και τη μετατόπιση των κατοίκων της Αίνου στο εσωτερικό της Ανατολικής Θράκης. Δεκαπέντε από τις 17 εκκλησιές και παρεκκλήσια καταστράφηκαν. Από τη βιβλιοθήκη της σχολής έγινε αρπαγή 1.900 τόμων, η Μονή της Σκαλωτής πυρπολήθηκε, οι Μονές Αγίου Παντελεήμονα και Τσαντήρι κατεδαφίστηκαν και σπίτια κατεστράφησαν.
Για τη μεγάλη καταστροφή που προκλήθηκε στην Αίνο ο αρχηγός της αστυνομίας της επαρχίας αυτής Γιουσούφ θα στείλει έκθεση στο Γάλλο Πρόξενο στην Καλλίπολη, από το Αυστριακό Προξενείο όπου είχε καταφύγει για να γλυτώσει από τον Καϊμακάμη (τοποτηρητής του καζά) της περιοχής στις 24 Μαΐου 1914.
Ο Γιουσούφ αναφέρεται και στον Θαλλέλαιο Δημητριάδη: «Ο λαός και ο Αρχιερατικός Επίτροπος παρεπονούντο αλλά ο καϊμακάμης ουδεμίαν προσοχήν έδιδεν».
Επίσης ο ίδιος αλλού αναφέρει ότι περί τα δέκα τηλεγραφήματα δόθηκαν από το λαό και τον Αρχιερατικό Επίτροπο για διάφορα ζητήματα όμως ο καϊμακάμης εμπόδισε την αποστολή τους. Αλλά και στα Μάλγαρα όπου θα εκτοπισθούν οι Αινίτες η κατάσταση δεν ήταν καλύτερη. Άτακτοι ληστές προέβαιναν σε λεηλασίες, φόνους, βιασμούς, απαγωγές του χριστιανικού πληθυσμού…
Και μια εκδοχή περί ονοματοδοσίας της Αλεξανδρούπολης (Δεδέαγατς) και την εμπλοκή του ονόματος του Θαλλέλαιου Δημητριάδη
Στο πόνημα του Κων. Παπαδάκη "Δελτίον Κοινωνικής Πρόνοιας - Η Ιερά Μονή και το Ορφανοτροφείον Αγίας Βαρβάρας Σύρου" συμπεριλαμβάνεται μεταξύ άλλων κι ένα άρθρο του καθηγητή φιλολογίας Στέφανου Εμμ. Παπαδόπουλου, δημοσιευμένο στην εφημερίδα "ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ" της 17ης Ιανουαρίου 1965, το οποίο έρχεται να μας μπερδέψει λιγάκι καθώς αφορά την ονοματοδοσία της Αλεξανδρούπολης. Ο καθηγητής γράφει για τις εντυπώσεις του από την επίσκεψη στη Μονή και τη γνωριμία του με τον Αρχιμανδρίτη Θαλλέλαιο. Μεταξύ άλλων γράφει και το εξής:
«…Πάτερ Θαλέλαιε, και άλλο σοβαρώτερον θρυλείται δια σας, το εξής: Οταν ηλευθερώθη η Θράκη, επεσκέφθη τα ελευθερωθέντα υπό του ελληνικού στρατού μέρη ο αείμνηστος βασιλεύς Αλέξανδρος. Σεις ως προιστάμενος της εκκλησιαστικής αρχής μετά την δοξολογίαν εις τον Μητροπολιτικόν Ναόν του Αγίου Νικολάου Δεδέαγατς, επροτείνατε η πόλις να μετονομαστεί εις Αλεξανδρούπολιν αντί των ονομασιών (Νεάπολις - Δεδέαγατς). Επομένως ο ιστορικός της πόλεως είμαι βέβαιος ότι θα κάμη μνεία ημέραν τινά δια το όνομά σας. Η προσδόκειτος γνωριμία μας με τον πατέρα Θαλέλαιον αφήκε σημεία εις αμφοτέρους ανεξίτηλα…».
Όπως βλέπουμε τα θρυλούμενα περί του ονόματος της Αλεξανδρούπολης καλά κρατούσαν παλαιόθεν… Όμως σήμερα γνωρίζουμε ότι ο Αρχιερατικός Επίτροπος που είχε υποδεχθεί το βασιλιά Αλέξανδρο στις 8 Ιουλίου 1920 ήταν ο Επίσκοπος Αργυρουπόλεως Γερμανός και όχι ο Αρχιμανδρίτης Θαλλέλαιος… (αναλυτικό άρθρο για την ονοματολογικό της Αλεξανδρούπολης εδώ).
Ο Επίσκοπος Γερμανός Πολίτης φαίνεται ότι κατείχε τη θέση του Αρχιερατικού Επιτρόπου στο τότε Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) έως και το καλοκαίρι του 1921, καθώς υπάρχουν υπογραφές του στα Πρακτικά της Εφοροδημογεροντίας Η΄ με ημερομηνία 29 Ιουνίου 1921 και Θ΄ της 4ης Ιουλίου 1921. Το επόμενο πρακτικό συντάσσεται οκτώ μήνες μετά, την 21η Μαρτίου 1922 και φέρει την υπογραφή του Αρχιμανδρίτη Θαλλέλαιου Δημητριάδη. Στο πρακτικό ΙΑ΄ με ημερομηνία 14 Αυγούστου 1922 φαίνεται ότι ο Αρχιμανδρίτης Θαλλέλαιος είχε προσκαλέσει συνέλευση στην οποίαν ανακοίνωσε την παραίτησή του. Το πρακτικό υπογράφει ως πρόεδρος ο νέος Αρχιερατικός Επίτροπος, ο Οικονόμος π. Χριστόδουλος Δημητριάδης (Αθανάσιος Γραμμένος).
Οικογενειακά ντοκουμέντα…
Ευχαριστώ την κ. Μιμή Φιλιππίδου που μου εμπιστεύτηκε τα παραπάνω οικογενειακά ντοκουμέντα. Η κ. Φιλιππίδου είναι εγγονή του Μιχαήλ και της Ζουμπουλιάς Ναλπάντογλου.
Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α)
Υ.Γ. Θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα την Ιερά Μητρόπολη Σύρου και το Γενικό Γραμματέα της κ. Αλέξανδρο Μαρκουίζο για την αποστολή του πονήματος του Κων. Παπαδάκη, Διευθυντού Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Κυκλάδων, που αφορά τη Μονή της Αγίας Βαρβάρας Σύρου και τον Αρχιμανδρίτη Θαλλέλαιο Δημητριάδη.
Επίσης ευχαριστώ την Ηγουμένη της Μονής, η οποία έζησε τα τελευταία έξι χρόνια της ζωής του γέροντα Θαλλέλαιου στο μοναστήρι.
Νομίζω ότι το Μοναστήρι της Αγάπης, όπως το έχουν αποκαλέσει, θ΄ αποζημιώσει τον επισκέπτη του. Εκεί, ίσως με τα μάτια της ψυχής να μπορέσει να δει τότε τον σεβάσμιο γέροντα Θαλλέλαιο να πορεύεται ακούραστος μέσα στο χρόνο. Και να διηγείται για το μοναστήρι και τα μάτια του να λάμπουν πίσω από τα χοντρά γυαλιά του… Και ποιος ξέρει, μπορεί ανάμεσα στις αναμνήσεις να μιλήσει και για τους καημούς της Θράκης!
Πηγές:
- ΠΟΙΜΗΝ Ιερές Αναμνήσεις (poimin.gr).
- Λεύκωμα Εκατονταετηρίδος 1821-1921.
- Αποστολική Διακονία / Ιερά Μητρόπολη Ξάνθης (www.apostoliki-diakonia.gr)
- ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ "Αγιορείτες Θρακικής καταγωγής και αγιορείτικα μετόχια στη Θράκη" (www.pemptousia.gr).
- Ιωάννης Περάκης "Ευάγγελος Λουκματζής (1904-2001) - Αναμνήσεις από την αλησμόνητη Αίνο".
- Οικουμενικό Πατριαρχείο "Μαύρη Βίβλος Διωγμών και μαρτυριών του εν Τουρκία Ελληνισμού (1914-1915)".
- Αθανάσιος Γραμμένος "Οργάνωση και Λειτουργία της Ορθόδοξης Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρουπόλεως βάσει των πρακτικών συνεδριάσεων της αντιπροσωπείας και εφοροδημογεροντίας της περιόδου 1919-1925".
- Ιερά Μονή Αγίας Βαρβάρας Σύρου (agbarbara.weebly.com).
- Διπλωματική εργασία του Γεωργίου Εμμανουήλ Μητρόπουλου "Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Αλέξανδρος Δημόγλου (1922-1930)" (ikee.lib.auth.gr/record/301016/files/GRI-2018-22980.pdf).
- ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ: Διεθνές Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων "Η Ιστορία της Αρχιεπισκοπής Αμερικής" (www.orthodoxianewsagency.gr).
- Κωνσταντίνος Γ. Παπαδάκης "Δελτίον Κοινωνικής Πρόνοιας - Η Ιερά Μονή και το Ορφανοτροφείον Αγίας Βαρβάρας Σύρου", Ερμούπολις 1966.
Πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου