έχει καραβοκύρηδες και καραβοκυράδες,
έχει καραβομαραγκούς, καράβια π’ αρματώνουν,
που φεύγουν στην Ανατολή και πάνε και στη Δύση,
φέρνουν χρυσό κι ασημικό και κεντητά μαντήλια,
τα βάζουν οι νοικοκυρές και παν στην εκκλησία...”
της Ουρανίας Πανταζίδου
Αίνος η πολυύμνητη, η πολύπαθη.
Αίνος, μια από τις αρχαιότερες θρακικές πόλεις.
Αίνος, η αρχαία Πολυόμβρια, και η σύγχρονη Ενέζ (Enez).
Χτισμένη στις εκβολές του Έβρου ποταμού, που τότε ήταν πλωτός, μπόρεσε, χάρη στη θέση αυτή, να αναπτυχθεί ταχύτατα. Αναφέρεται στους περισσότερους αρχαίους Έλληνες γεωγράφους και ιστορικούς, από τον Όμηρο μέχρι τον Στράβωνα. Προς τα τέλη του Μεσαίωνα η Αίνος έγινε η έδρα κάστρου των Γκατιλούζι, της γενοβέζικης οικογένειας που κυριάρχησε στο χώρο του βόρειου Αιγαίου κατά την εποχή εκείνη.
 |
| Ο Άγιος Εύπλους στην Αίνο το 1908 |
Αίνος, με τα 300 καράβια και τους άγνωστους ήρωες του 21, όπως ο Χατζη-Αντώνης Βισβίζης και η σύζυγός του Δόμνα Βισβίζη με το μπρίκι τους την "Καλομοίρα" (με το οποίο πυρπολήθηκε από τον Πιπίνο η τουρκική φρεγάτα στην οποία βρίσκονταν το θησαυροφυλάκιο του σουλτανικού στόλου), ο Χατζή-Φραντζής Κούταβος, ο γιος του Μαργαρίτης Κούταβος, ο Γιάννης Καραβέλας και τόσοι άλλοι.
Η Δόμνα Βισβίζη, η Θρακιώτισσα Μπουμπουλίνα, αφού έδωσε τα πάντα για την ελευθερία της πατρίδας, έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της στο Ναύπλιο, την Ύδρα και τη Σύρο, στερημένη, περιφρονημένη, άστεγη με τα πέντε παιδιά να προστρέχει «εις το έλεος της σεβαστής επιτροπής της Ελλάδας και να ζητά βοήθεια».
 |
| Το Μνημείο του Χατζη-Αντώνη Βισβίζη και της Δόμνας Βισβίζη στην Αλεξανδρούπολη |
Η Επανάσταση του 1821 ανάγκασε πολλούς Αινίτες, είτε να εμπλακούν με την Φιλική Εταιρεία και την Επανάσταση, είτε να καταφύγουν στην ελευθέρα πατρίδα μας, τη Σύρο.
Στον ονομαστικό κατάλογο που συνέταξαν το 1832 οι παροικήσαντες στην Ερμούπολη της Σύρου Αινίτες, διαβάζουμε: «Εβδομήντα τρία άτομα το όλον (που χάθηκαν στον αγώνα) όπου ενθυμούμεθα προς το παρόν. Τους δε ζώντας, οίτινες εις το κοινόν αγώνα συνηγωνίσθησαν κατά τε ξηράν και θάλασσαν και εις διάφορα μέρη της Ελλάδος διαμένοντες και δυστυχούντες άχρι τούδε συμποσουμένους εις εξακοσίους καταλιμπάνομεν ενταύθα» (Αθανάσιος Μανιάς).
Πολλοί ήταν οι Αινίτες που κατέφυγαν στην Ερμούπολη. Μια επίσκεψή μου στο Ιστορικό Αρχείο με βοήθησε να καταγράψω πολλούς που ήρθαν στην πόλη του Κερδώου Ερμή και το πότε έδωσαν όρκο στο Δήμο της Ερμούπολης. Ενδεικτικά καταγράφω:
- Σουρμελής Γεώργιος: Υπάλληλος, 78 ετών, άγαμος. Έδωσε τον όρκο στο Δήμο της Ερμούπολης στις 1 Δεκεμβρίου 1834.
- Σουρμελής Αμηράς: Έμπορος, 29 ετών, άγαμος. Έδωσε τον όρκο το 1836.
- Ρίζος Δημήτριος: Έμπορος, 60 ετών, έγγαμος. Έδωσε τον όρκο στις 1 Δεκεμβρίου 1834.
- Καλογιάννης Κυριάκος: Έμπορος, 26 ετών, άγαμος. Έδωσε τον όρκο στις 26 Μαΐου 1834 ή 1835.
- Μαλκότζης Μιχαήλ: Έμπορος, 36 ετών, άγαμος. Έδωσε τον όρκο στις 30 Ιουλίου 1835.
- Μαλκότζης Θ. Εμμανουήλ: Πλοίαρχος, 27 ετών, άγαμος. Έδωσε τον όρκο στις 12 Σεπτεμβρίου 1836.
- Μαλκότζης Α. Βασίλειος: Έμπορος, 21 ετών, άγαμος. Έδωσε τον όρκο στις 21 Σεπτεμβρίου 1840.
- Γιαννίκογλου Βασίλειος: Μαθητής, 21 ετών, άγαμος. Έδωσε τον όρκο στις 9 Σεπτεμβρίου 1840.
- Ελευθερίου Βαΐζης: Πλοίαρχος, 35 ετών, άγαμος. Έδωσε τον όρκο στις 27 Ιουλίου 1837.
- Χαρίλαος Κωνσταντίνος: Έμπορος, 42 ετών, άγαμος. Έδωσε τον όρκο στις 1 Δεκεμβρίου 1834.
- Μαργαρίτης Φ. Κούταβος.
 |
| Μαργαρίτης Κούταβος |
Άφησα τελευταίο τον Ιωάννη Φιμερέλη, συριανό έμπορο από την Αίνο, ο οποίος έδωσε τον όρκο στην τότε Νομαρχία Κυκλάδων, το Μάιο του 1883 σε ηλικία 43 ετών. Και τον άφησα τελευταίο γιατί το όνομά του κατά πάσα πιθανότητα συνδέεται με την ιδιαίτερη πατρίδα μου την Αλεξανδρούπολη. Το πιθανότερο να υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και από τους πρώτους οικιστές του Δεδέαγατς (Οθωμανικό όνομα της Αλεξανδρούπολης), τον οποίον τοποθέτησαν στη θέση εκείνη οι Ρώσοι κατακτητές της πόλης (Ρωσοτουρκικός πόλεμος).
Σύμφωνα με τον πρόξενο της εποχής Καραγιαννόπουλο «Στις 12 Ιουνίου 1878 με την υπ’ αριθμ. 112 αναφορά του καταγγέλλει ευθέως τον Συριανό έμπορο Ιωάννη Φιμερέλη, που οι Ρώσοι τον διόρισαν πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου Δεδέαγατς, ότι υπέθαλπε τον λήσταρχον Πέτκον όπως κερδίση την εύνοιαν των Ρώσων και κραταιωθεί εν τη θέσει του ταύτη» (Παντελής Αθανασιάδης).
Στο Ιστορικό Αρχείο της Ερμούπολης υπάρχει και η πληροφορία ότι ο Ιωάννης Εμμ. Φιμερέλης υπηρέτησε το 1864 ως εθνοφύλακας στην Τήνο. Ήταν παντρεμένος με την 24χρονη Μαρία, αγνώστων λοιπών στοιχείων.
Ενημερωτικά η σημερινή Αλεξανδρούπολη δημιουργήθηκε με την άφιξη του σιδηρόδρομου στο άσημο τότε Δεδέαγατς, ο οποίος συνέδεε την Ευρώπη με την Κωνσταντινούπολη. Λιμάνι και σιδηρόδρομος έφεραν στη νέα πόλη το 19ο αιώνα οκτώ προξενεία και οικιστές από όλη την Ελλάδα (Ηπειρώτες, Κεφαλονίτες, Συριανοί κ.α.).
Και όπως λένε τα παραμύθια το θρυλικό Οριάν Εξπρές έφερνε τις συζύγους των Ευρωπαίων αξιωματούχων και πλημμύριζε η πόλη από τα βιενέζικα βαλς. Η πόλη αναπτυσσόταν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Όμως παραμύθια χωρίς τον κακό λύκο δε γίνονται. Ο Α' παγκόσμιος πόλεμος φρέναρε το όνειρο. Πολύπαθη πόλη, μήλον της έριδος από διάφορους κατακτητές η σημερινή νύφη του Θρακικού Πελάγους όπως αποκαλείται η Αλεξανδρούπολη.
Αλεξανδρούπολη μεριά, μια πόλη στα σύνορα της πατρίδας μας. Μια πόλη που αξίζει να την αγαπάς. Και όπως γράφει ο στιχουργός Λευτέρης Χαψιάδης και τραγουδά μοναδικά ο Δημήτρης Μητροπάνος «Τα σύνορα είναι τιμή, δεν είναι τιμωρία...»
Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α)
[post_ads]
Πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου